Prof. dr. Janneke van Mens-Verhulst

Oud hoogleraar in de VrouwenGezondheidszorg (vrouwenhulpverlening, diversiteit in de hulpverlening)

NON-LINEAIRE DYNAMISCHE SYSTEEMBENADERING

Net zoals de algemene systeemtheorie gaat non-lineaire systeemdynamica (NLD) uit van evenwicht, feedback- en feedforward-principes, zelf-regulatie en ontregeling. Maar de veronderstellingen over deze toestand en processen zijn anders. Zo wordt aangenomen dat een evenwicht dynamisch is: pas als de fluctuaties te hevig of te veelvuldig worden, raakt het systeem instabiel; dat kan dan het moment zijn voor een “sprong” naar een nieuw evenwicht (vlinder-effect). Feedback mechanismen kunnen tot non-lineaire ontwikkelingen (causaliteit) leiden. Anders gezegd: kleine verschillen in begincondities kunnen grote verschillen in uitkomstent ot gevolg hebben terwijl die uitkomsten slechts beperkt voorspelbaar zijn.

De NLD-benadering verschaft inzicht in complexiteit – opgevat als “an evolution generated by simple mathematical rules or physical principles that exhibits complicated, unpredictable behaviour” (Griffeath in Van Dijkum 1997). Zij kan bijvoorbeeld de overgang van kwantitatieve in kwalitatieve veranderingen verklaren en indicatoren ontwikkelen om deze te voorspellen. Hierdoor is NLD geschikt om biopsychosociale mechanismen van gezondheid en ziekte te conceptualiseren – in het bijzonder de overgangen van acute in subchronische en van subchronische in chronische klachten.
Sinds kort worden er ook verbindingen gelegd met de intersectionaliteitstheorie. Zie bijvoorbeeld mijn artikel Complexiteit van diversiteit: over intersectionaliteit en mainstreaming (2011)